De bewustwording omtrent de manier van verwarmen van ons huis is de afgelopen jaren enorm toegenomen.
Waar we vroeger lekker de CV opschroefden zodra de nachtvorst zijn intrede had gedaan, is dat vandaag de dag wel even anders.
Dikke truien, wollen plaids en extra sokken komen uit de kast om die 18 graden (of lager!) binnenshuis aan te kunnen. Daarnaast worden van warmtepompen tot zonnepanelen massaal aangeschaft om de gas- en energierekening te verlagen en onze invloed op het milieu te beperken. Maar die hout- en gaskachel, zijn die nu daadwerkelijk zo slecht zoals men doet vermoeden? Wij zochten het uit.
Wanneer je in je huis zo’n enorm gezellige open haard hebt, wil je ‘m natuurlijk ook gebruiken. Ook in tijden met toenemende aandacht voor duurzaamheid en het klimaat kun je de open haar zeker nog gebruiken. Maar zoals bij vele dingen, geldt ook hiervoor; doe het wel met mate. Daarnaast zijn er nog een aantal randvoorwaarden waarvan het goed is om rekening mee te houden. Dit kan ervoor zorgen dat jouw open haard een stuk duurzamer is.
Allereerst is het belangrijk wat voor weer het is op het moment dat jij de open haard wilt aandoen, op stookwijzer.nu kun je checken of het een geschikte dag is om te stoken. Bij windstil of mistig weer wordt het aanzetten van de open haard afgeraden. De rook blijft dan namelijk te lang hangen in en om je huis, iets wat niet gezond is voor jezelf én je buren!
Daarnaast is het belangrijk dat je alleen droog hout stookt, dit geeft het minste rook en fijnstof af. Of iets droog hout is zie je aan een schors die loslaat of aan de barsten in het hout. Gooi in ieder geval nooit hout dat geverfd, gebeitst of geïmpregneerd is in de open haard. Hier komen giftige stoffen zoals zware metalen bij vrij. Ook lijm en zaken als laminaat horen niet in een open haard, net als papier en karton. Ook is het belangrijk de schoorsteen minstens één keer per jaar te laten reinigen en zorg dat er altijd voldoende ventilatie is. Wanneer je dit allemaal goed doet, zullen er gele en gelijkmatige vlammen ontstaan. En het hout wat je gebruikt voor je open haard, zorg dat dat voorzien is van een FSC- of PEFC keurmerk.
Dan nog even over de warmte die een open haard daadwerkelijk afgeeft, dit valt helaas een beetje tegen. Het daadwerkelijke rendement is vaak maar zo’n 10 tot 20%, de rest vliegt zo door de schoorsteen naar buiten. Maar een sfeerverhoger? Dat is de open haard zeker!
Naast de open haard is er ook de houtkachel. Twee warmtebronnen die werken op hout en die nogal eens door elkaar worden gehaald. Iets wat begrijpelijk is gezien de grote overeenkomsten. Voor het gebruik van de houtkachel gelden eigenlijk dezelfde randvoorwaarden als voor een open haard, al zorgt een houtkachel er wel voor dat er minder fijnstof vrijkomt in de eigen woning. Het grootste verschil tussen die twee is echter de afgifte van warmte. Door het onderliggende systeem van een houtkachel is het rendement veel hoger, soms wel 85%. Dit is dus grote winst ten opzichte van de open haard.
De gaskachel is al een oude manier van verwarmen. Gas is een relatief schone manier van verwarmen, maar de voorraad aan aardgas is -zoals we allemaal weten- niet oneindig. Vroeger was in veel woningen de gaskachel de norm, deze stond dan bijvoorbeeld in de keuken en woonkamer, maar niet in andere delen van het huis. De afgelopen decennia zijn deze zo goed als allemaal vervangen door de welbekende cv-installaties. Toch zijn gashaarden weer bezig met een terugkomst in de vorm van sierhaarden. Dit is goed te begrijpen want ze zijn heel mooi en vaak in design uitvoeringen verkrijgbaar. Ze dragen echter vaak maar weinig bij aan de warmte en verbruiken wel het nodige. Echt duurzaam zijn ze dus niet. Gashaarden maken namelijk vrij inefficiënt gebruik van energie wat vaak niet in de ruimte terugkomt.
Bij een gaskachel wordt over het algemeen gebruikgemaakt van twee systemen; het open- of gesloten systeem. Bij een gesloten systeem wordt de verbrandingslucht direct van buitenaf aan naar binnen gevoerd via een kanaal in de gevel, waarlangs tegelijk ook de rookgassen weer worden afgevoerd. Bij een open systeem komt de verbrandingslucht uit de ruimte waar de kachel in staat. Deze ruimte moet daarom ook goed worden geventileerd omdat er anders een gebrek aan zuurstof kan ontstaan, en een te hoge concentratie koolstofmonoxide. Iets waar helaas weleens mensen door zijn overleden, een speciale melder hiervoor installeren is dan ook een must.
Toch zijn er wel gaskachels op de markt met een hoger rendement die dus duurzamer zijn dan bovenstaande opties. Dit zijn warmte accumulerende gaskachels, die sfeer verhogend en een efficiënte verwarming combineren. Door het gebruik van speksteen kan de enorme hoeveelheid warmte die vrijkomt bij de verbranding van gas worden opgeslagen en vervolgens geleidelijk aan de ruimte worden afgegeven als stralingswarmte. Een innovatief systeem dat steeds populairder wordt.
Kortom, in tijden van klimaatopwarming en verduurzaming zijn stoken op hout en gas niet meer de meest verantwoorde keuze. Toch zijn er wel manieren te bedenken dat het een stuk verantwoorder is dan voorheen. Ook is een combinatie van verwarmingen aan te raden, de één voor de sfeer en de ander voor de warmte. Zo kun je geleidelijk de transitie maken naar de meest duurzame optie voor jouw situatie.
