Foto: ok-huis-staalframe-bouw

Gebruik staal

Staalframebouw heeft diverse voordelen: het is licht van gewicht, stabiel, het maakt grote overspanningen mogelijk en de materialen zijn duurzaam. Staalframebouw wordt dan ook steeds populairder in Nederland.

Guido van Loon

In de woningbouw is het gebruik van staal uitermate divers. Van het afwerken van gevels, daken en de draagbalk boven raam, deur of portiek tot en met de draagconstructie van een complete woning. Misschien denk je bij staalframebouw direct aan de ontwerpen van de befaamde Nederlandse architect Gerrit Rietveld. Hij maakte veelvuldig gebruik van deze bouwmethode. Staalskeletten en stalen kozijnen typeerden de ontwerpen en gebouwen van de architectuurstroming 'het nieuwe bouwen'. Deze methode werd langzaamaan minder toegepast door de steeds hoger wordende staalprijs, maar komt nu weer helemaal terug.

Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen staalframebouw en staalskeletbouw. Er zijn wel algemene overeenkomsten: een gering eigen gewicht en een hoge bouwsnelheid, maar constructief gezien verschillen ze. Staalskeletbouw is het bouwen van lijnvormige elementen (liggers en kolommen) van enkelvoudige warmgewalste profielen. Dit skelet wordt bekleed met wanden, vloeren en daken. Deze elementen zijn juist het uitgangspunt bij staalframebouw. Staalframebouw gebeurt met complete panelen voor wanden, gevels en daken. Staalframebouw combineert de pluspunten van houtskeletbouw en staal: licht van gewicht, maatvast dankzij krimpvrije materialen, weinig gevoelig voor klimaatinvloeden én bestand tegen vocht en schimmels. Ook zijn grotere overspanningen haalbaar. Het is dé oplossing voor jouw bijzondere vormgevingswensen. Een extra onderscheid met prefab beton is het gewicht en de korte levertijd, omdat er niet met mallen wordt gewerkt. Op de langere termijn zit de winst in de flexibiliteit van een stalen casco. Indeling en afwerking zijn altijd en gemakkelijk te veranderen. De gebruiksduur van woningen wordt verlengd en woningverbeteringen en renovaties van bestaande stalen casco's zijn relatief eenvoudig en kostenefficiënt uit te voeren. Afbouw met bakstenen is goed mogelijk, daarnaast wordt bij het afbouwen ook veel gebruikgemaakt van glas en aluminium.

Diverse voordelen

Nederland is niet het enige land binnen Europa waar staalframebouw (bouw)terrein wint. In omringende landen wordt staalframebouw veelvuldig toegepast. En dit om dezelfde redenen als in ons land: het is snel te bouwen, licht van gewicht met grote vrije overspanningen én het biedt wooncomfort. Maar ook de goede bouwfysische prestaties en de productie van unieke, maatvaste elementen bij staalframebouw kennen geen landsgrenzen. Een groot voordeel van staal is dat het 100% recyclebaar is. De staalframebouw elementen kunnen na demontage in hun geheel als bouwdeel worden ingezet in nieuwbouwprojecten, maar ook kan het staal worden omgesmolten. Door de magnetische eigenschappen, kan staal eenvoudig worden uitgesorteerd. Dit bouwafval wordt bijna volledig hergebruikt. De staalproductie vindt tegenwoordig voor meer dan de helft plaats uit het teruggenomen staal. De combinatie van prefab elementen met een laag gewicht én een grote ontwerpvrijheid, maakt staalframebouw goed geschikt voor stadsvernieuwing en renovatie. Juist daar onderscheidt staalframebouw zich door korte bouwtijden zonder hulpconstructies en biedt het oplossingen voor de herstructureringvraagstukken van nu en later. Een stalen draagconstructie biedt ruime vrijheid bij het indelen én herindelen van het gebouw. Zo vergemakkelijkt een skeletvormige structuur het verplaatsen van binnenwanden, het vervangen van gevelelementen en zelfs het naderhand samenvoegen van verdiepingen of het aanbrengen van liften of trappenhuizen in bijvoorbeeld appartementencomplexen. Door stalen liggers in de vloerconstructie van de woning wordt bovendien de vloerhoogte laag gehouden. De lagere verdiepinghoogte beperkt het volume van het gebouw. Hierdoor hoeft minder te worden gekoeld en verwarmd. De energienota kan hierdoor omlaag. Verder gaat een stalen bouwdeel langer mee. Voor het conserveren van staal zijn diverse, milieubesparende systemen beschikbaar; van enkele verfsystemen tot duplexsystemen (zink met verflaag) en aluminiseren. De bescherming wordt aangebracht in de fabriek onder beheersbare omstandigheden. Daarnaast is bouwen met staal materiaalarm. Voor elk constructiedeel wordt niet meer materiaal gebruikt dan nodig is voor dat ene constructiedeel. Door sterkere staalsoorten is het tevens mogelijk de hoeveelheid gebruikt materiaal per constructiedeel verder te beperken.

Diverse woonvormen- en patronen

Staal speelt prima in op maatschappelijke ontwikkelingen en trends. Zo brengt de individualisering van de samenleving een diversiteit aan woonvormen en -patronen met zich mee. Met staal komt men tot 'persoonlijke' woningen en appartementen: afgepast op gezinsgrootte en - samenstelling, levensstijl, status en aspiraties. Bovendien kan de 'woonconsument' al in de vroegste ontwerpfase meebeslissen over uiterlijk en indeling van zijn toekomstige thuis. Het materiaal staal zelf is onbrandbaar. Bovendien produceert staal geen rook. Dunwandige en lichte staalconstructies kunnen tegen hoge temperaturen beschermd worden door koelende of isolerende beplating. Zo kunnen sterke thermische vervormingen en het bezwijken van de bouwdelen worden voorkomen. Bij staalframebouw worden de staalprofielen opgenomen in wanden, gevels en vloeren met specifieke brandwerendheidseisen. Op die manier vervult de wand een dubbele functie (scheiding én bescherming) en wordt effectief omgegaan met de (brandwerende) bekleding. Staal staat verder garant voor een goede geluidsisolatie. Zo bereiken lichte, twee of meerlaagse vloerconstructies een hoge geluidsisolatie door ze onderling te ontkoppelen. Ook de flexibiliteit is erg handig. Bij bouwen met staal is zelfs net voor de oplevering bijvoorbeeld de functionele indeling nog te wijzigen zonder het bouwproces te vertragen en de bouwkosten te verhogen. Zo is een extra vide ook in een laat stadium mogelijk door een of meerdere vloerplaten uit te nemen. Voorwaarde daarbij is natuurlijk wel dat de betreffende vloer geen onderdeel is van de hoofddraagconstructie. Bij vergaande verbouwingen en renovaties met staal is de overlast door geluid en stof bovendien minimaal.

Optoppen

Projecten waarbij veelvuldig gebruikt wordt gemaakt van staalframebouw zijn die waarbij de methode van optoppen van gebouwen wordt toegepast. Optoppen heeft als voordeel dat het de oude woningvoorraad een tweede leven geeft en voorziet in nieuwbouw die voldoet aan de woonwensen van nu. Eén of meerdere nieuwe verdiepingen met een lichte staalconstructie beperken de extra belasting van de bestaande constructie en fundering en sparen kostbare versterkingen uit. De nieuwe stalen bouwlagen kunnen het bestaande functionele programma verrijken, de uitstraling verbeteren én de rendabiliteit van het totale gebouw verhogen. Oorspronkelijk gebruikte men voor houtskeletbouw voor de extra verdieping, maar tegenwoordig wordt staalframebouw hiervoor toegepast. Het gebruik van staal bij optoppen heeft namelijk een aantal voordelen boven het gebruik van hout. Zo krimpen en trekken stalen profielen en elementen veel minder dan houten stijlen, regels en elementen. Verder is staalframebouw minder afhankelijk van het weer. De montage van houten elementen kan tijdens vochtig weer resulteren in extra werking van die elementen. Daarnaast zijn met houtskeletbouw minder grote overspanningen mogelijk en is er sprake van grotere constructiehoogten. Naast optoppen leent staal zich voor andere vormen van intensief ruimtegebruik. Met karakteristieken als gering eigen gewicht, maatvastheid, kleinschaligheid, sterkte en stijfheid.

Guido van Loon - Wonen.nl

Reacties