Veel mensen zetten elk jaar een kerstboom in de huiskamer. Maar waar komt deze kersttraditie vandaan? En koop je een echte boom of een kunstkerstboom?
Kerstmis: de tijd van saamhorigheid, liefde en dankbaarheid. Het huis wordt versierd met lampjes en andere decoraties en ook de kerstboom wordt van stal gehaald om de woonkamer te laten stralen.
'O dennenboom, o dennenboom
wat zijn uw takken wonderschoon.
Ik heb u laatst in 't bos zien staan
toen zaten er geen kaarsjes aan.
O dennenboom, o dennenboom,
wat zijn uw takken wonderschoon.'
Over de geschiedenis van de kerstboom bestaan verschillende verhalen, maar veel van deze verhalen bevatten ongeveer dezelfde rode draad. Zo'n 2000 jaar geleden hielden de Germanen een midwinterviering: de kortste dag van het jaar was achter de rug en er werd hoopvol vooruit gekeken naar een mooie lente. De boom speelde hierin een centrale rol: doordat een naaldboom zijn groene kleur niet verliest in de winter, werden deze bomen bijzondere krachten toegedicht.
Pas in de dertiende eeuw wordt voor de eerste keer over een verlichte boom gesproken, waarschijnlijk doordat er voor die tijd niet voldoende kaarsen geproduceerd konden worden om kerstbomen te kunnen verlichten. Het blijft daarna lang stil rond de kerstboom. In 1850 kwam de lichtjesboom vanuit Duitsland naar andere West Europese landen.
Doordat de kerstboom door de Rooms-katholieke kerk lang als heidens ritueel werd gezien, waren er maar weinig plekken waar je zo'n kerstboom kon vinden. Dat heeft tot na de Tweede Wereldoorlog geduurd. Uiteindelijk heeft de katholieke kerk zijn eigen christelijke betekenis aan de boom gegeven, waardoor je de kerstboom nu ook in kerken vindt. De driehoekige vorm van de kerstboom zou staan voor de heilige drie-eenheid van de vader, zoon en de Heilige Geest.
Door de jaren heen zijn de verhalen achter de kerstboom naar de achtergrond verdreven: de boom is nu een symbool van gezelligheid en wordt gebruikt om de woonkamer een knusse en warme uitstraling te geven. De boom staat nu niet meer een paar dagen, maar het liefst vanaf het moment dat Sinterklaas vertrokken is tot ergens half januari.
Een aantal bomen is geschikt om te gebruiken als kerstboom in huis. Deze bomen zijn:
Kegelvorming met heldergroene naalden. Van alle kerstbomen verliest deze waarschijnlijk het snelste z'n naalden, maar het is ook de goedkoopste variant.
De naalden zijn groen van de bovenkant en blauw aan de onderkant. De Servische spar behoudt zijn naalden veel langer dan de fijnspar. De takken hangen iets meer dan bij de fijnspar.
De takken staan redelijk ver van elkaar en zijn stevig, zodat de boom makkelijk op te tuigen is. Ook verliest de blauwspar zeer weinig naalden. De naalden zijn stevig en behoorlijk stekelig.
Zoals de naam al doet vermoeden blijft deze kegelvormige spar klein. Dat maakt de dwergspar geschikt voor kleine huiskamers of zet hem op de vensterbank.
Met zijn lange, glanzende naalden en kenmerkende vorm is de Nordmann-spar de Rolls Royce onder de kerstbomen. Verliest weinig naalden, kan makkelijk een maand blijven staan, ook zonder water. Wel is de Nordmann-kerstboom een hele langzame groeier en duurder in aanschaf.
De boom is meestal regelmatig gevormd en heeft zachte naalden. Ook deze spar verliest zeer weinig naalden. In de Koreaanse zilverspar groeien purperblauwe kegels.
Een regelmatig gevormde, sterk geurende kerstboom. Staat er om bekend dat er nauwelijks naalduitval is. Heeft zeer zachte, blauwgroene naalden.
Het leuke aan deze spar is vooral de tamelijk onregelmatige groei. Daardoor is geen enkele spar hetzelfde. Heeft een heerlijke, zeer sterke dennengeur en verliest weinig naalden.
Kerstbomen zijn maar beperkt houdbaar: ze verliezen meer naalden naarmate ze langer in huis staan. Ook blijven deze bomen niet al die tijd even mooi. De oplossing hiervoor is de kunstkerstboom. Zo'n kunstboom biedt je de mogelijkheid om je kerstboom lang te laten staan, zonder dat deze lelijk wordt of uitvalt. Ook hoef je een kunstkerstboom maar één keer aan te schaffen en kunnen mensen die allergisch zijn voor 'echte' kerstbomen ook genieten van een boom in huis.
De oorsprong van de kunstkerstboom gaat verder terug dan je misschien zou denken. In 1883 introduceert het Amerikaanse warenhuis Sears de eerste commerciële kunstboom: losse takjes, versierd met rode bessen. In de jaren '30 van de twintigste eeuw worden de kunststof bomen populair, die meestal geproduceerd werden in fabrieken die ook toiletborstels maakten. Later, in de jaren '50 en '60, werden kunstbomen gemaakt van aluminium.
Was een kunstkerstboom vroeger helemaal niet populair, doordat je veel te duidelijk kon zien dat de boom niet echt was: tegenwoordig zijn kunstbomen gewilder dan ooit. Kunstkerstbomen zijn nauwelijks meer van echte bomen te onderscheiden. Door het gebruik van de modernste kunststoffen ontstaan realistische takken en naalden met een natuurgetrouwe glans. Naast bomen van PVC (polyvinylchloride) zijn er nu ook bomen die van PE (polyetheen) gemaakt worden. Dit is een geheel andere productiemethode waarbij met behulp van een mal een echte tak nagenoeg 'gekopieerd' kan worden.
Een kunstkerstboom biedt vele voordelen, maar er kleven ook nadelen aan zo'n boom. Bij een echte dennenboom wordt er door het hele huis een heerlijke dennengeur verspreidt, terwijl je bij een kunstkerstboom helemaal niets ruikt. Maar hier is wat op gevonden: er bestaan speciale sprays met dennengeur die je in de boom kunt spuiten. Zo ruikt je kunstboom als een echte dennenboom.
Ook kan het opzetten van een kunstboom een tijdrovend klusje zijn. De takken moeten aan de stam vastgemaakt worden en je moet ze mooi uitwaaieren. Bij een grote boom ben je hier toch wel even zoet mee. Maar sommige kunstbomen zijn in enkele minuten gebruiksklaar doordat de takjes vanzelf openspringen. Ook kun je een kunstkerstboom aanschaffen waar de lichtjes al in hangen. Dit scheelt een hoop gedoe!
Als toppunt bestaat er ook nog een One-Minute-Tree: deze boom is, zoals de naam al doet vermoeden, op te zetten in slechts één minuut. Eerst zet je de stam op, daaroverheen wordt de volledig versierde boom 'gedrapeerd'. Makkelijker kan het niet worden.
Echt
+ Realistischer kan niet.
+ Verspreidt een lekkere geur in huis.
+ Het jaarlijks uitzoeken van een boom blijkt een rustgevende traditie te zijn.
+ Je kunt elk jaar kiezen voor een andere boom: groot/klein/andere boomsoort.
- Naalden vallen uit, boom wordt minder mooi.
- Elk jaar een boom kopen kan prijzig zijn.
- Als je allergisch bent voor een dennenboom, is een echte boom in huis geen pretje.
- De naalden van kerstbomen zijn giftig, vooral voor dieren en kleine kinderen.
- Een uitgedroogde kerstboom is erg brandbaar.
Nep
+ Naalden vallen niet uit, de boom blijft altijd mooi.
+ Eenmalige uitgave, op de lange termijn goedkoper.
+ Mensen met een allergie kunnen evengoed een kerstboom in huis nemen.
+ Enorm aanbod van kunstbomen: besneeuwd, met lichtjes, of in een trendy kleur.
+ De meeste kunstbomen zijn brandvertragend.
- De boom verspreidt geen geur.
- Bepaalde 'nepbomen' zien er niet erg natuurgetrouw uit.
- Een kunstboom moet je het hele jaar door bewaren: dit kost opbergruimte.
