In november loopt het tuinjaar ten einde. Maak je tuin in november winterklaar.
• Om ervoor te zorgen dat het gazon voldoende zuurstof blijft krijgen, kun je het beste de gevallen bladeren weghalen. Zo kan er onder het bladerdek geen rot ontstaan.
• Je kunt de grasmaaier nu tot het voorjaar veilig opbergen. Maak hem van te voren nog wel even goed schoon en haal bij een benzinemaaier de accu eruit. Vul ook de tank nog eenmaal volledig vol met brandstof en sluit de benzinekraan. Start de machine vervolgens tot de motor wegens gebrek aan brandstof afslaat. Zo kan de carburateur in de winter niet hard worden.
• Bloembollen van voorjaarsbloeiers kunnen ook in november worden geplant. Hoe eerder je ze in de aarde zet, hoe eerder ze in het voorjaar zullen bloeien.
• Rozen kun je ietwat aanaarden rondom de stam. Pak de stam van stamrozen in met stro, dennentakken of jute. Maak de takken van klimrozen vast aan de klimsteun zodat ze niet onder het gewicht van een pak sneeuw kunnen bezwijken.
• Herfstbloeiers als heideplanten hoef je maar weinig water te geven.
• Hoewel je vaste planten met zaaddozen in de winter kunt laten staan, moet je planten als vrouwenmantel of kattenkruid vóór de winter nog een keer terugsnoeien.
• Haal uiterlijk na de eerste vorst de dahliaknollen uit de grond en bewaar ze op een donkere en koele plaats.
• Verzamel zieke bladeren of rot fruit en gooi deze in de container voor groen afval, zodat ze het jaar erop geen problemen met bladziekten veroorzaken.
• Witte kalk op de stammen van fruitbomen voorkomt spanning op de stam vanwege eenzijdige opwarming.
• Lijmringen op een hoogte van 1,20 tot 2 meter voorkomen dat insecten over de stam omhoog kruipen en hun eieren in de bomen leggen. Met name voor appelbomen is dit een goede maatregel.
• Als je oude fruitbomen wilt vervangen, kies dan voor een andere locatie. Doe je dit niet dan kunnen de bomen niet goed groeien vanwege de zwaar uitgeputte grond.
• Bij de vlierbes groeit het fruit met name aan de jonge scheuten. Oude takken kun je in de herfst verwijderen.
• In november kun je ook nog hagen planten die in de herfst hun bladeren laten vallen (bijvoorbeeld een haagbeuk of rode beukenhaag). Ook winterharde bomen, fruitbomen en struiken kunnen nog steeds worden geplant, zolang de grond niet bevroren is.
• Vaste planten en kuipplanten kun je tegen winterse temperaturen beschermen met vliesdoek of jute.
Compostresten van het voorgaande jaar kunnen tegen het einde van het jaar nog in de bedden worden verwerkt. Zo maak je weer ruimte voor de eerste compost aankomend voorjaar. Om te voorkomen dat de bodemkwaliteit in de bedden achteruitgaat, kun ze het beste afdekken met resten van de tomatenplant of vergelijkbare verdorde planten. Bladeren of mulch bieden de bodem ook bescherming, maar moeten niet te dik aangebracht worden, omdat de bodem dan niet voldoende zuurstof krijgt.
November en december zijn de belangrijkste oogstmaanden voor spruiten. De vorst zorgt voor hun intense smaak. Spruiten worden van onder naar boven geoogst, zodat de toppen weer verder kunnen groeien. Boerenkool wordt ook na de eerste vorst geoogst. Alleen dan zit er voldoende suiker in de bladeren die de kool die typische smaak geeft.
Als de eerste vorst intreedt, laten bomen hun bladeren vallen. Je kun de bladeren versnipperen en op je composthoop gooien (zorg ervoor dat ze goed met het andere groenafval worden gemengd) of je maakt aparte bladcompost. Bladcompost moet iets vaker gehusseld worden, zodat rottend blad niet gaat schimmelen.
Let op: veel dieren, waaronder de egel, hebben al een plekje gevonden voor hun winterslaap. Als je nu nog aan de gang gaat met het verplaatsen van houtstapels of takken, ga dan voorzichtig te werk om de tuingasten niet te storen. Hopen bladeren zijn gevaarlijk voor egels en moeten opgeruimd worden.
Groene compost kan in november omgeploegd worden. Zo hebben de plantenresten tot het voorjaar voldoende tijd om te rotten.
Het is nu ook tijd om lege nestkastjes schoon te maken om parasieten te verwijderen, die anders in het voorjaar de jongen kunnen verzwakken. Wees ook hier voorzichtig: Soms gebruiken eekhoorntjes of andere vogels de lege nestkastjes als bescherming tegen de kou.
Tuingereedschap bescherm je tegen de kou door ze binnen op te bergen. Je kunt scharen en zagen het beste met spiritus reinigen om ze te ontdoen van sporen en andere ziekmakers. Anders kunnen ze in het voorjaar nog ziektes overdragen.
Onkruid groeit ook in november gewoon verder. Als je het nu wiedt, profiteer je daar in het voorjaar van. Kalkstiktof kan je bij dit werk ondersteunen en wordt gebruikt om zaden in de grond te bestrijden.
